Co sprawia, że jest nam ciężko nawiązywać relacje z drugim człowiekiem? Myślę, że przede wszystkim jest to lęk przed odrzuceniem. Postawa wycofania bardzo często wynika z poczucia braku akceptacji przez rodzinę i/lub rówieśników oraz doświadczanie agresji i przemocy szczególnie w wieku dziecięcym. Ktoś kto napotyka na te problemy może odnieść wrażenie, że samotność jest mniejszym ciężarem niż rozczarowanie spowodowane drugim człowiekiem. Jeśli inna osoba wyrządza mi krzywdę, to oprócz złości względem niej zaczynam obwiniać również siebie - skoro mnie coś takiego spotkało to znaczy, że jestem na tyle beznadziejny więc zasłużyłem na takie traktowanie - czuję się podwójnie źle. Z kolei wycofanie skutkuje ucieczką w nierealny świat marzeń, który jest bezpieczny tylko tyle, że nieprawdziwy.
Często zastanawiamy się co pomyślą lub powiedzą o nas inni. Uważam, że jest to naturalne i normalne, natomiast nadmierne skupianie się na tym, jak jesteśmy postrzegani, czy wręcz wyczekiwanie z której strony polecą gromy nie jest już zdrowe. Niedawno jeszcze był taki okres w moim życiu, że każde wyjście z domu wiązało się z wielkim stresem, który jak później zrozumiałem wynikał z lęku przed negatywną oceną otoczenia, czyli inaczej mówiąc - odrzuceniem. Wsiadając do autobusu lub idąc przez park, bałem się czy np. nie potknę się, czy nie wyglądam dziwnie itp. Miałem wrażenie, że czuję na sobie wzrok innych osób. Czasami słysząc śmiech wydawało mi się, że ktoś śmieje się właśnie ze mnie. Myślę, że w pokonywaniu tego typu lęków bardzo pomaga obalenie fałszywych wyobrażeń o nas samych przez szczere rozmowy z ludźmi - czego mogłem doświadczyć w Passze. Równie istotne jest stanięcie w prawdzie o sobie samym i jej przyjęcie. Nie trzeba wcale zakładać różnych masek, żeby ktoś inny nas zaakceptował.
Inną odsłoną lęku przed odrzuceniem jest bierność w kontaktach i nawiązywaniu relacji przejawiająca się nawet w małych gestach. Zawsze dotykały mnie sytuacje, kiedy witałem się z kimś i ta osoba nie odpowiadała. Dlatego, żeby nie ‘tracić’ i czuć się gorszym przez pewien czas nie mówiłem pierwszy ‘cześć’, nie wyciągałem pierwszy ręki itp. Często brak inicjatywy z naszej strony tłumaczymy deficytem czasu, obowiązkami, a tak naprawdę kieruje nami strach. Tutaj pasuje również zwrot ‘nie chcę się narzucać’, który najczęściej tak na prawdę znaczy ‘nie chcę czuć się odrzuconym’.
Brak asertywności stanowi kolejną przeszkodę, ponieważ rodzi lęk przed konfrontacją z drugim człowiekiem. Często zdarza mi się spotykać osoby lub grupy osób, których światopogląd, czy też wartości są skrajnie różne od moich. Wtedy pojawia się dylemat, czy wyrazić swoje zdanie narażając się być może na odrzucenie (brzmi znajomo?), czy też pójść na kompromis tracąc szacunek wobec siebie. Z pomocą może przyjść grupa zaufanych osób dająca okazję do dyskusji i przedstawiania swoich poglądów bez obawy o wykluczenie, czy niezrozumienie.
Następną przeszkodą jest egoizm, polegający na unikaniu odpowiedzialności za osobę, z którą łączy nas relacja. Często zaproszenie innych ludzi do swojego życia oznacza dla nas rezygnację z własnej autonomii i niechciane poczucie zależności od drugiego człowieka. Wzbraniamy się przed przywiązaniem, ze strachu co się stanie, kiedy zabraknie danej osoby, nie patrząc na to co sami możemy wnieść pozytywnego w jej życie. Trzymanie się z daleka od ludzi jest w pewnym sensie wygodnym i bezpiecznym rozwiązaniem. Nie trzeba się o nikogo troszczyć, poświęcać czas albo dawać coś od siebie. Ja przyzwyczaiłem się na tyle do samotności, że nieraz ciężko jest mi wyobrazić sobie dzielenie życia z drugą osobą. W tym miejscu pojawia się jednak refleksja nad sensem życia dla siebie samego.
Zrozumienie schematów naszych zachowań to dopiero część sukcesu. Przeszkody w relacjach z innymi najczęściej tkwią w naszych głowach i od nas zależy, czy wykonamy pierwszy krok, żeby je pokonać. Paradoksalnie zranienia od innych ludzi nie goją się w samotności, ale w obecności zdrowych i dobrych relacji z drugim człowiekiem.
